تحلیل سالن کنسرت والت دیزنی در لس آنجلس
تالار کنسرت والت دیزنی در شهر لس آنجلس یکی از نمونه های منحصربه فرد و خیره کننده در دنیای معماری مدرن به شمار می رود. در میان ساختارهایی که بر اساس الگوهای تکراری و از پیش تعیین شده طراحی می شوند، گاهی آثاری پدید می آیند که با فرم هایی غیرمعمول، زیبایی ای متفاوت و جسورانه خلق می کنند. این تالار نیز از جمله همین آثار معماری است که با طراحی منحصر به فرد خود، نگاه ها را به خود جلب می کند.
- گروه طراحی- مساحت- موقعیت
- خانه کنسرت
- موقعیت: لس آنجلس،
- ایالات متحده آمریکا
- معماران: Gehry Partners
- مساحت: 200000 فوت مربع
- سال: 2003
معرفی پروژه
تالار کنسرت والت دیزنی یکی از شناخته شده ترین سالن های موسیقی در ایالات متحده آمریکا به شمار می رود که در قلب شهر لس آنجلس و در جنوب خیابان ۱۱۱ واقع شده است. این مجموعه فرهنگی به عنوان چهارمین سالن موسیقی بزرگ شهر، جایگاهی ویژه در میان علاقه مندان به موسیقی کلاسیک و هنر معماری دارد.
در سال ۱۹۸۷، لیلیان دیزنی، همسر والت دیزنی، با هدف گرامی داشت یاد و خاطره همسرش، مبلغ ۵۰ میلیون دلار برای ساخت این تالار اهدا کرد. یک سال پس از آن، مسابقه ای برای انتخاب طرح معماری برگزار شد که در نهایت فرانک گری، معمار برجسته آمریکایی، به عنوان برنده معرفی گردید. طرح پیشنهادی او با تاکید بر گسترش فضاهای عمومی و بهره گیری از چشم اندازهای باز و سبز، تحولی در نگرش به طراحی فضاهای فرهنگی ایجاد کرد.
با وجود انتخاب طرح و آغاز روند طراحی، مشکلات مدیریتی و موانع سیاسی تا سال ها اجرای پروژه را به تاخیر انداختند. در سال ۱۹۹۴، پروژه به طور موقت متوقف شد، اما تلاش های گسترده رسانه ای و جذب حمایت های مالی، در سال ۱۹۹۶ موجب احیای آن شد تا مسیر ساخت یکی از برجسته ترین آثار معماری معاصر آمریکا هموار شود.
معمار، سبک بنا
در سال ۱۹۸۷، لیلیان دیزنی موفق به دریافت جایزه ای ارزشمند برای اهدای بودجه ساخت فضایی فرهنگی در لس آنجلس شد و این پروژه را به عنوان هدیه ای ماندگار به شهر تقدیم کرد. نتیجه این اقدام، شکل گیری تالار کنسرت والت دیزنی بود؛ بنایی شاخص که طراحی آن به فرانک گری، یکی از معماران برجسته پست مدرنیسم و از پیشگامان معماری فولدینگ، سپرده شد.
فرانک گری با بهره گیری از زبان معماری فولد، ساختاری را طراحی کرد که برخلاف اصول کلاسیک، بر ایده هایی همچون بحران، پیچیدگی، درهم تنیدگی و دگرگونی پی درپی استوار بود. در این رویکرد، تغییرات ناگهانی و گذار از یک وضعیت به وضعیت دیگر – مانند تبدیل آب به یخ یا بخار – نمادی از فروپاشی و بازآفرینی است. فرم هایی که در ظاهر گویی در حال فروریختن، شکستن یا پیچیده شدن هستند، در معماری فولدینگ مفهومی تازه از پویایی فضایی را به تصویر می کشند.
در طراحی تالار کنسرت والت دیزنی نیز همین نگاه نوگرایانه به وضوح دیده می شود. سالن به صورت یک حجم یکپارچه طراحی شده و فضای ارکستر و تماشاگران در هم تنیده است. صندلی ها به گونه ای چیده شده اند که مخاطبان از جهات مختلف، تجربه متفاوتی از اجرا داشته باشند؛ حتی اگر برخی دید مستقیم به صحنه نداشته باشند. این طراحی، برخلاف سالن های سنتی، سلسله مراتب اجتماعی را از بین برده و سعی در ایجاد برابری در تجربه شنیداری و دیداری همه مخاطبان دارد؛ موضوعی که رهبر پیشین ارکستر لس آنجلس نیز به آن اشاره کرده و کاهش تفکیک فضایی را یکی از ویژگی های برجسته این طرح دانسته است.
ظرفیت تالار
تالار کنسرت والت دیزنی در آوریل سال ۲۰۰۳ به طور رسمی افتتاح شد و با ظرفیت پذیرش حدود ۲۳۰۰ نفر، به عنوان یکی از شاخص ترین مراکز فرهنگی شهر لس آنجلس آغاز به کار کرد. این مجموعه که ساخت آن حدود ۲۷۴ میلیون دلار هزینه در بر داشت، امروز به عنوان خانه دائمی ارکستر فیلارمونیک لس آنجلس شناخته می شود و میزبان اجراهای موسیقی کلاسیک، معاصر و هنری در سطح بین المللی است.
ریزفضاها
طرح نهایی تالار کنسرت شامل سالنی با ظرفیت تقریبی ۲۴۰۰ نفر است که فرم معماری بیرونی و درونی آن تداعی کننده تصویر یک کشتی بزرگ در ذهن بیننده است. طراحی داخلی این فضا به گونه ای انجام شده که هماهنگی چشم گیری میان عناصر صوتی و تصویری برقرار شده است. در مرکز صحنه، یک ارگ بزرگ قرار دارد که نقش مهمی در غنای شنیداری اجراها ایفا می کند. نور طبیعی از طریق روزنه های سقف و یک پنجره وسیع در بخش پشتی تالار به داخل فضا نفوذ می کند، که این ویژگی امکان برگزاری کنسرت های روزانه با بهره مندی از روشنایی طبیعی را فراهم می سازد.
نورگیری ساختمان
ترکیب نور طبیعی و نورپردازی مصنوعی در کنار ساختار موج دار شیشه های به کار رفته در سالن اجتماعات، نوعی حرکت ریتمیک و موسیقی گونه را به نمایش می گذارد. این ترکیب هنری، فضایی هارمونیک و هماهنگ با بافت شهری اطراف ایجاد کرده است که به جذابیت بصری مجموعه می افزاید.
در بخش زیرین این مجموعه، پارکینگی با شش طبقه و ظرفیت ۲۵۰۰ خودرو طراحی شده که از طریق سه خیابان اطراف قابل دسترسی است. این پارکینگ با استفاده از پله برقی به صورت مستقیم به فضای سالن اجتماعات متصل می شود تا سهولت تردد و راحتی بازدیدکنندگان را تضمین کند.
فرانک گری در روند طراحی این پروژه، از پیشرفته ترین ابزارهای فنی، نرم افزارهای گرافیکی و تکنولوژی های نوین رایانه ای بهره گرفت تا تجربه ای منحصربه فرد در معماری معاصر رقم بزند و بالاترین سطح کیفی ممکن را در طراحی و اجرا به نمایش بگذارد.
بررسی ورودی اصلی، بررسی فضای داخلی
ورودی اصلی تالار کنسرت والت دیزنی در گوشه مجموعه و درست مقابل مرکز فروش موسیقی قرار گرفته است. این ورودی از طریق ترکیبی از رمپ و پله، بازدیدکنندگان را به فضای کوچکی در سطحی بالاتر از تراز خیابان هدایت می کند و سپس از آنجا، مسیر به سوی تالار اصلی ادامه می یابد.
در این فضا، ستون هایی قرار دارند که در طراحی شان از فرم درختان خمیده الهام گرفته شده است. این ستون ها ساختار نمای موج دار فلزی بیرونی را پشتیبانی می کنند و حسی از پویایی و حرکت را در کالبد معماری جاری می سازند. در بخش زیرین، پله برقی هایی از عمق شش طبقه زیرزمین به سطح مجموعه می رسند؛ در مسیر این پله ها، فضاهایی برای نمایش آثار هنری و برگزاری نمایشگاه های فرهنگی پیش بینی شده است.
فرانک گری، برخلاف سنت رایج در معماری کلاسیک که بر ایجاد بناهای باشکوه و تاریخی تاکید داشت، به سوی معماری ای پویا، آزاد و معاصر حرکت کرد. او همچون فرانک لوید رایت که اعتقاد داشت معماری نباید خدمت گزار ظواهر پرزرق و برق و حکومت های سطحی باشد، طراحی خود را بر پایه نیازهای واقعی انسان و روح اجتماعی فضاها بنیان گذاشت. در آثار او، از جمله تالار کنسرت والت دیزنی، نوعی سادگی عمیق و نوآوری جسورانه دیده می شود؛ معماری ای که به جای تکرار گذشته، آینده را خلق می کند.
فرایند طراحی در کارهای فرانک گری حاصل یک روند طولانی، چند مرحله ای و دقیق است. او ابتدا ایده های خود را با اسکیس ها و ترسیمات دستی آغاز می کند و سپس آنها را به مدل های فیزیکی در مقیاس های مختلف تبدیل می کند. پس از آن، این مدل ها با کمک نرم افزارهای پیشرفته به فرم های دقیق تر و قابل ساخت تبدیل می شوند.
نکته قابل توجه در کارهای گری، استفاده از نرم افزار تخصصی CATIA است؛ برنامه ای که عمدتاً در صنایع هوافضا و خودروسازی کاربرد دارد. برخلاف نرم افزارهای رایج معماری مانند AutoCAD یا 3ds Max، کاتیا قابلیت مدل سازی جامدات پیچیده و تحلیل دقیق سطوح را دارد. این نرم افزار با در نظر گرفتن محدودیت های سازه ای، عملکردی و اقتصادی پروژه، فرم ها را اصلاح و بهینه سازی می کند.
در روند طراحی، داده های عددی به دست آمده از نرم افزار بارها به مدل های فیزیکی منتقل می شوند تا هماهنگی فرم و سازه بررسی شود. این رفت و برگشت بین مدل سازی دستی و دیجیتال، ساختار نهایی پروژه را شکل می دهد. در نهایت، از همین اطلاعات دیجیتال برای تهیه نقشه های اجرایی و آغاز فرایند ساخت استفاده می شود.
بررسی سازه
سازه فلزی تالار کنسرت والت دیزنی به طور کامل با استفاده از نرم افزار پیشرفته CATIA طراحی و برای تولید صنعتی در کارخانه برنامه ریزی شد. همچنین پانل های نمای ساختمان نیز با بهره گیری از دستگاه های CNC و تحت کنترل مستقیم این نرم افزار، به صورت دقیق و اتوماتیک ساخته شدند.
فرانک گری در خصوص فرایند ساخت این پروژه اشاره کرده است که در طراحی و اجرای پانل های نمای این بنا، بیشترین و کامل ترین استفاده از توانایی های نرم افزار CATIA انجام شده است؛ عاملی که نقش چشمگیری در کاهش زمان اجرای پروژه و افزایش بهره وری ساخت داشته است.
مصالح و ساختار
در اغلب آثار فرانک گری، استفاده خلاقانه از مصالح صنعتی و مدرن به چشم می خورد. صفحات فلزی – به ویژه تیتانیوم – در کنار پلاستیک های رنگی، زنجیرها، کابل های فولادی و پانل های مشبک، از جمله متریال هایی هستند که به طور مکرر در طراحی های او به کار می روند.
فرم های تند و گوشه دار، سطوح موج دار و منحنی، صفحات متداخل و ساختارهایی با خطوط شکسته، از ویژگی های ثابت در زبان بصری گری محسوب می شوند. معماری تندیس وار، بهره گیری از فرم های ارگانیک، پلکان های خارجی، نمای فلزی با بافت های متنوع، پنجره هایی با فرم های نامنظم و ترکیب مصالح متضاد، همگی نشانه هایی هستند که سبک منحصربه فرد او را از سایر معماران متمایز می کنند.
خواص صوتى ساختمان (از نظر انعکاس صدا)
فرآیند ساخت تالار کنسرت والت دیزنی در بهار سال ۲۰۰۳ به پایان رسید. با این حال، ارکستر فیلارمونیک لس آنجلس تصمیم گرفت مراسم افتتاحیه رسمی را به پاییز همان سال موکول کند. در این فاصله، برخی اجراها با نظارت مستقیم رهبر ارکستر در تابستان انجام شد. این وقفه گرچه باعث از دست رفتن حضور گسترده برخی هنرمندان و مهمانان ویژه شد و گمانه زنی هایی درباره لغو افتتاح رسمی در رسانه ها به وجود آورد، اما در واقع فرصتی برای بهینه سازی سیستم آکوستیک سالن فراهم کرد.
کارگردان موسیقی ارکستر فیلارمونیک در مصاحبه ای اعلام کرد: «نگرانی اصلی من کیفیت صوتی سالن بود، اما اکنون کاملاً راضی ام و این نگرانی ها برطرف شده اند.» این تالار به عنوان یکی از موفق ترین و بزرگ ترین سالن های کنسرت در تاریخ آمریکا شناخته می شود.
در داخل سالن، سطوح منحنی چوبی به عنوان جداکننده هایی زیبا و عملکردی، فضای لازم برای ۲۲۶۵ مخاطب را فراهم کرده اند، بدون آنکه هیچ مانع بصری خاصی ایجاد کنند. طراحی سقف به گونه ای است که با استفاده از یک سازه فولادی گسترده، کل فضا را بدون نیاز به ستون های داخلی پوشش می دهد.
یکی از شاخص ترین عناصر تالار، ارگ بزرگ آن است؛ مجموعه ای متشکل از ۶۱۳۴ لوله فلزی خمیده که تا نزدیکی سقف امتداد یافته اند. این ارگ نتیجه همکاری خلاقانه فرانک گری با طراح سازهای موسیقی، مانوئل جی. روزالس، از لس آنجلس است.
برای دستیابی به کیفیت صوتی ایده آل، گری با مشاوران آکوستیک همکاری نزدیکی داشت. آن ها با ساخت مدل های فیزیکی در مقیاس کوچک، رفتار صوتی فضا را آزمایش کردند. در نهایت، سقف منحنی و جداکننده های چوبی نه تنها نقش آکوستیکی ایفا می کنند، بلکه در امتداد زبان مجسمه وار طراحی خارجی نیز قرار دارند.
نمای بیرونی ساختمان با ترکیب فرم های منحنی و زاویه دار، بیانگر حرکت موسیقی و پویایی فرهنگی شهر لس آنجلس است. این فرم ها از اسکیس ها و مدل های کاغذی آغاز شدند و در فرایند طراحی با دقت توسعه یافتند. تحقق این انحناهای پیچیده، نیازمند سازه ای فولادی با ویژگی های فنی خاص بود.
بازدیدکنندگان می توانند از طریق نورگیر سقفی در لابی اصلی، نگاهی به سازه فلزی ساختمان بیندازند. همچنین راه پله ای که به سمت فضای سبز مجموعه منتهی می شود، امکان مشاهده مستقیم بخشی از سازه باربر را برای عموم فراهم کرده است.
فهرست مطالب
گروه طراحی
مساحت سالن کنسرت والت دیزنی در لس آنجلس
موقعیت
معرفی پروژه
معمار سالن کنسرت والت دیزنی در لس آنجلس
سبک بنا
ظرفیت تالار
ریزفضاها سالن کنسرت والت دیزنی در لس آنجلس
نورگیری ساختمان
بررسی ورودی اصلی
بررسی فضای داخلی
بررسی سازه
مصالح و ساختار
خواص صوتى ساختمان (از نظر انعکاس صدا)
پلان طبقات سالن کنسرت والت دیزنی در لس آنجلس
مقطع
و…