این پاورپوینت در مورد برنامه کشوری غربالگری بیماری کم کاری تیروئید نوزادان است و به بررسی اهداف، اهمیت، نتایج و کاهش عوارض آن می پردازد.
اهمیت اجرای برنامه واکسیناسیون و غربالگری نوزادان
برنامه واکسیناسیون و غربالگری نوزادان یکی از اساسی ترین اقدامات بهداشتی برای پیشگیری از پیامدهای بیماری های واگیر و غیرواگیر در جامعه است. این برنامه ها به ویژه در زمینه شناسایی و کنترل بیماری کم کاری تیروئید نوزادان نقش حیاتی ایفا می کنند، چرا که این بیماری در کشور ما شیوع نسبتاً بالایی دارد و می تواند اگر به موقع تشخیص داده نشود، عواقب جبران ناپذیری بر سلامت ذهنی و جسمی کودک برجای بگذارد.
چرا غربالگری کم کاری تیروئید نوزادان ضروری است؟
- شیوع قابل توجه در کشور: این بیماری از جمله مشکلات شایع در نوزادان است که نیازمند توجه ویژه است.
- کارایی اقتصادی بالا: نسبت هزینه به سود اجرای برنامه در کشور ما حدود ۱ به ۲۲ تخمین زده شده است، به این معنا که هر واحد هزینه شده بیش از ۲۰ برابر بازده اقتصادی و سلامت به همراه دارد.
- سادگی فرآیند غربالگری: روش غربالگری به سادگی قابل اجرا بوده و در ماه اول تولد بیش از ۹۵٪ موارد به موقع تشخیص داده نمی شوند.
- پیامدهای خطرناک عدم درمان: کم کاری تیروئید درمان نشده منجر به عقب ماندگی ذهنی در ۱۰۰٪ موارد می شود، در حالی که تشخیص به موقع، درمان موثر و کم هزینه آن، پیش آگهی بسیار مطلوبی را به دنبال دارد.
- زیرساخت مناسب بهداشتی: وجود شبکه بهداشتی گسترده در کشور، زمینه مناسبی را برای اجرای این برنامه فراهم کرده است.
اهداف کلیدی برنامه غربالگری تیروئید نوزادان
- انجام غربالگری همگانی و جامع کلیه نوزادان در بدو تولد
- شناسایی نوزادان مبتلا به کم کاری تیروئید و همچنین نوزادان دارای افزایش گذرای هورمون TSH
- کنترل دقیق و درمان مناسب این بیماران جهت جلوگیری از بروز عوارض شدید
- پیشگیری موثر از عقب افتادگی ذهنی و دیگر پیامدهای کم کاری تیروئید
- فراهم کردن بستر مناسب برای توسعه و گسترش غربالگری سایر بیماری های متابولیک نوزادان
نتایج قابل توجه برنامه در کشور
- پوشش ملی برنامه به بیش از ۹۷.۳ درصد رسیده است
- بالغ بر ۸ میلیون نوزاد تحت غربالگری قرار گرفته اند
- بیش از ۲۰ هزار بیمار مبتلا شناسایی شده اند
- بیش از ۹۴ درصد بیماران شناسایی شده درمان خود را در زمان مناسب آغاز کرده اند
- در ۷۷.۴ درصد موارد، درمان پیش از ۲۸ روزگی شروع شده که این امر به عنوان بهترین زمان درمان محسوب می شود
- نسبت هزینه به سود برنامه در سال ۱۳۸۸ ۱ به ۲۲ افزایش یافته که نشان دهنده بهبود چشمگیر بهره وری برنامه است
دستاوردهای علمی و اجتماعی اجرای برنامه
حفظ ضریب هوشی نوزادان مبتلا به کم کاری تیروئید یکی از موفقیت های بزرگ این برنامه است، به طوری که میانگین ضریب هوشی بیماران شناسایی شده نزدیک به ۱۰۵ بوده و تفاوت قابل توجهی با گروه شاهد ندارد. این مسئله نشان می دهد که از طریق غربالگری و درمان به موقع، از کاهش توانایی های شناختی در نوزادان جلوگیری شده است. همچنین به طور سالانه حدود ۹۸۸۲۰ نمره ضریب هوشی در کشور حفظ می شود که نشان دهنده ارزشمندی این طرح است.
اهداف راهبردی و آینده نگری برنامه ملی تیروئید
- تداوم اجرای موفق برنامه با حفظ و بهبود شاخص های عملکردی موجود
- راه اندازی سیستم ثبت و پیگیری غربالگری و مراقبت بیماران از طریق پورتال های الکترونیکی در سراسر کشور
- توسعه برنامه های جامع مدیریت بیماری های تیروئیدی، به ویژه در دوران حساس بارداری، جهت پیشگیری بهتر و کنترل بیماری ها