این تحقیق به بررسی علل و پیامدهای تاخیر در ازدواج جوانان پرداخته و عوامل اجتماعی، اقتصادی و روانی موثر بر بالا رفتن سن ازدواج را تحلیل می کند.
مقدمه :
به نام آفریدگاری که نیروی اندیشه و خرد را در وجود انسان ها نهاده است، این پژوهش با نگاهی به مسئله بنیادین ازدواج آغاز می شود. در ابتدا به مفهوم خانواده، تعریف ازدواج و اهداف و انگیزه هایی که انسان ها را به سوی تشکیل زندگی مشترک سوق می دهد، پرداخته شده است. ازدواج از جمله نیازهای بنیادی بشر به شمار می رود؛ چرا که تنها در چارچوب آن است که ارضای غریزه جنسی مشروعیت می یابد. انسان برای دست یابی به آرامش روان، بلوغ ذهنی و رشد درونی، به همراهی یک همدم نیازمند است تا در پناه او به این آرامش برسد.
با توجه به اهمیت بالای این موضوع، لازم است شرایط و امکانات لازم برای ازدواج نسل جوان فراهم گردد. متاسفانه در جامعه کنونی، افزایش سن ازدواج به مشکلی جدی بدل شده که بسیاری از جوانان را درگیر کرده است. تاخیر در ازدواج می تواند پیامدهای منفی متعددی بر جنبه های فردی و اجتماعی زندگی انسان ها داشته باشد. برای مقابله با این آسیب ها، باید فلسفه و دلایل حقیقی ازدواج برای جوانان امروز به شیوه ای روشن و قابل فهم تبیین گردد، تا آنان با شناخت بهتر از اهمیت و نقش ازدواج در زندگی، به تشکیل خانواده علاقه مند شوند.
اهداف تحقیق :
این پژوهش با هدف بررسی پیامدهای اجتماعی ناشی از به تاخیر افتادن ازدواج در میان نسل جوان شکل گرفته است. امروزه در رفتار بسیاری از جوانان مشاهده می شود که تمایلی به ازدواج در سنین پایین یا اوایل دوره بلوغ ندارند و ترجیح می دهند زمانی وارد زندگی مشترک شوند که به ثبات اقتصادی و رفاه نسبی دست یافته باشند. آنها تلاش می کنند پیش از ازدواج، شرایط مطلوبی را از لحاظ امکانات مالی، اجتماعی و رفاهی فراهم سازند و سپس به تشکیل خانواده فکر کنند.
اما این دیدگاه اگرچه منطقی به نظر می رسد، در عمل می تواند سال ها زمان ببرد و در این فاصله، بدون آن که فرد متوجه باشد، سن ازدواج به تدریج بالا رفته و تبعات ناخواسته ای را به همراه می آورد. این تحقیق در تلاش است تا ضمن ارائه نگاهی کلی به مسئله ازدواج، مخاطرات ناشی از تاخیر در آن را برجسته کند و نشان دهد که این تاخیر ممکن است آسیب هایی را در عرصه های فردی و اجتماعی در پی داشته باشد.
بیان و تعریف مسئله :
ازدواج را می توان یک پیوند عمیق انسانی میان زن و مرد دانست که بر پایه روابط عاطفی و جنسی شکل می گیرد و مسیر زندگی مشترک و تشکیل خانواده را فراهم می سازد. این پیوند، پاسخی به یکی از نیازهای بنیادین و طبیعی بشر است؛ نیازی که نه تنها در بُعد فردی، بلکه در سطح اجتماعی نیز اهمیت دارد. در آموزه های اسلام، جایگاه ازدواج از چنان ارزشی برخوردار است که آن را عامل اصلی تعادل روحی و روانی انسان و مقدمه ای برای سلامت و سعادت فرد و جامعه می داند.
تشکیل خانواده سالم، بستر پرورش نسل و ایجاد امنیت روانی برای افراد است. هر چه بنیان های خانواده مستحکم تر باشد، سلامت اجتماعی و اخلاقی جامعه نیز بیشتر تضمین می شود. از سوی دیگر، پیشگیری از ناهنجاری های جسمی، روحی و رفتاری، نیازمند شناسایی ریشه های مشکلات در بطن جامعه است؛ و بدون شناخت این ریشه ها، نمی توان به درمان موثر رسید. به ویژه در سال های اخیر، در بسیاری از جوامع، نیاز به تحلیل دقیق تر عوامل موثر بر سلامت خانواده و جامعه، بیش از پیش احساس می شود.
اهمیت و ضرورت تحقیق :
این پژوهش در پی آن است که بررسی کند آیا روند ازدواج در جامعه امروز، با وجود اهمیت اساسی آن در زندگی انسان ها، مسیر طبیعی و متعادلی را طی می کند یا با نوعی رکود و کندی مواجه شده است. ارتباط میان زن و مرد و نیاز به هم زیستی خانوادگی، همواره یکی از پایه های اصلی تعادل روانی و اجتماعی انسان به شمار می رفته؛ اما آنچه در شرایط کنونی کشور به چشم می آید، نشان از چالشی جدی در این حوزه دارد.
بر پایه آمارهای رسمی منتشرشده، نه تنها نرخ ازدواج در سال های اخیر کاهش یافته، بلکه بخشی از ازدواج های شکل گرفته نیز با خطر جدایی مواجه اند. به عنوان مثال، رشد ۱۴ درصدی میزان طلاق که در سال ۱۳۸۰ اعلام شد (منبع: مجله پیام زن، شماره ۹، سال ۱۳۷۳، صفحه ۶۰)، هشداری بود که از رسانه های ملی نیز به صورت گسترده منتشر گردید و نگرانی هایی جدی را در سطح جامعه برانگیخت.
با توجه به این شواهد، لزوم بررسی دقیق تر علل این وضعیت و تاثیر آن بر ساختار اجتماعی کشور، ضرورتی اجتناب ناپذیر به نظر می رسد. هدف این تحقیق، نگاهی تحلیلی به روند جاری ازدواج و آشکارسازی پیامدهای آن است تا شاید بتوان با شناخت بهتر، از آسیب های احتمالی پیش گیری کرد.
فهرست مطالب:
فصل اول: کلیات
مقدمه
اهداف تحقیق
بیان و تعریف مسئله
اهمیت و ضرورت تحقیق
تعیین حدود و چهار چوب موضوع تحقیق
فصل دوم
روش تحقیق
نوع مطالعه
فصل سوم : ادبیات و مفاهیم تحقیق
مفهوم ازدواج
چه تعریفی از ازدواج دارید
به جهت تاریخی ، اسطوره ای چه تعریفی از ازدواج دارید ؟
زمینه های شکلگیری گرایش به تجرد در جامعه ما چیست ؟
ازدواج در ایران امروز
کارکردهای ازدواج چیست و چه تحولاتی را پشت سر گذاشته است ؟
خانواده و انواع آن
خانواده در ایران
دیدگاه حقوقی اسلام در مورد سن ازدواج
فصل چهارم : عوامل موثر بر افزایش سن ازدواج
چرا هر سال جمعیت بیشتر می شود ، ازدواج کمتر ؟
سن ازدواج در مردان و زنان
ترس از طلاق
تاثیر تحصیلات دانشگاهی
تاخیر ازدواج در میان جوانان
۱- الزام یا اختیار در ازدواج
۲- تایید یا عدم تایید اجنماعی در ازدواج
۳- حمایت یا عدم حمایت اجتماعی در ازدواج
چرا جوانان دیر ازدواج می کنند ؟
جوانان و معضل ازدواج
ازدواج جوانان و مشکلات پیش رو
ازدواج آرزو پر دردسر جوانان
اشتغال ، سنگ اول
مسکن ، سنگ دوم
یک کلام ، مشکلات اقتصادی
نظام وظیفه
مردان از ازدواج فرار می کنند
فصل پنجم : آسیبهای فردی و اجتماعی ناشی از تاخیر سن ازدواج
تعریف آسیب شناسی
چرا و چگونه زنان و مردان متاهل منحرف می شوند ؟
آسیبهای فردی و اجنماعی ناشی از تاخیر سن ازدواج
۱- افسردگی
۲- پرخاشگری
۳- انزوا طلبی
۴- احساس نا امنی
۵- انحراف جنسی
دسته بندی انحرافات جنسی
اعتیاد
الف : مواد مخدر
ب : الکلیسم
علل و عوامل اعتیاد
۱- علل فردی
۲- علل اجتماعی
فصل ششم : نتیجه گیری و پیشنهادات
چنانچه ازدواج مقدور نشد چه باید گرد ؟
نتیجه گیری
راههای پیشگیری و پیشنهادات در مورد تاخیر سن ازدوج و بروز آسیبها و عوارش اجتماعی و فردی
محدودیتهای تحقیق
منابع و مآخذ