این مقاله درباره اهرام ثلاثه مصر بوده و به بررسی تاریخچه، محل قرارگیری، ساختار معماری و رازهای مهندسی این شگفتی های باستانی می پردازد.
مقدمه:
کشور مصر به واسطه پیشینه تاریخی خارق العاده اش همواره مورد توجه جهانیان بوده است. بدون شک، کمتر کسی را می توان یافت که نام اهرام باشکوه این سرزمین به گوشش نخورده باشد. این بناهای عظیم تنها بازماندگان عجایب هفت گانه جهان هستند که تا به امروز، در شرایطی تقریباً سالم و دست نخورده باقی مانده اند. محل قرارگیری این آثار بی نظیر منطقه ای به نام جیزه است که در بخش شمالی کشور مصر، در حاشیه رود نیل واقع شده و در نزدیکی پایتخت فعلی یعنی قاهره قرار دارد.
تاریخ نگاران قدمت جیزه را به حدود پنج هزار سال پیش نسبت می دهند؛ دورانی که فرمانروایان مصر باستان، موسوم به فرعون ها، در اوج اقتدار بودند. در این بازه تاریخی، پادشاهان وقت اقدام به احداث آرامگاه هایی باشکوه شامل معابد و سه هرم عظیم الجثه در این منطقه کردند. برای قرن ها، ماهیت و کارکرد واقعی این سازه ها در هاله ای از ابهام قرار داشت. حتی برخی بر این باور بودند که اهرام در دوران قحطی به عنوان انبارهای نگهداری غلات مورد استفاده قرار می گرفتند! اما پس از تحقیقات گسترده تر، مشخص شد که این بناهای باشکوه در واقع گورستان هایی سلطنتی برای دفن فراعنه پرقدرت آن عصر بوده اند.
سه فرمانروایی که در دل این اهرام به خاک سپرده شدند، خوفو، خفره و منکورع بودند؛ سه پادشاه برجسته از سلسله سوم مصر، که در بازه زمانی حدود ۲۶۰۱ تا ۲۵۱۵ پیش از میلاد بر این کشور حکومت می کردند. در میان این سه، هرم خوفو به عنوان بزرگ ترین و کهن ترین هرم شناخته می شود و از لحاظ مقیاس و ساختار، یکی از پیچیده ترین پروژه های معماری تاریخ بشر به شمار می رود. این هرم که ظاهراً با نظارت پسر عموی خوفو به نام “همیونو” ساخته شده، زمینی به وسعت ۱۳ جریب را در بر می گیرد و ارتفاع آن نزدیک به ۱۳۷ متر، معادل ۴۵۰ فوت است.
در زمان احداث، سطح خارجی این بنا با سنگ های آهک سفید و صیقلی پوشیده شده بود که جلوه ای درخشان به آن می بخشید. اما با گذشت زمان و به ویژه در دوره های مختلف تاریخی، این سنگ ها مورد غارت قرار گرفته و در سازه های دیگر مورد استفاده قرار گرفتند. هرم خفره اندکی از هرم خوفو کوچکتر است، ولی همچنان بخشی از پوشش آهکی اصلی در بالای آن باقی مانده و قابل مشاهده است. کوچک ترین هرم در میان این سه، به منکورع تعلق دارد.
هر سه هرم از تخته سنگ های عظیم گرانیتی قرمز رنگ ساخته شده اند که وزن هر یک از آن ها حدود ۲٫۵ تن برآورد می شود. پژوهشگران معتقدند کارگران آن زمان برای جابه جایی این بلوک ها، از روش هایی چون غلتاندن آن ها روی تنه های درخت یا خیس کردن شن ها برای کاهش اصطکاک و ایجاد سطحی لغزنده بهره می بردند تا بتوانند سنگ ها را همانند سورتمه به سوی بالا بکشند. با این حال، نحوه دقیق بلند کردن این تخته سنگ های عظیم هنوز در پرده ای از راز و رمز باقی مانده است و پاسخ های قطعی برای آن وجود ندارد.