این مقاله در مورد راهکارهای تقویت مهارت املا در دانش آموزان است و به بررسی روش های آموزش، ارزیابی و عوامل موثر بر بهبود املای فارسی می‌پردازد.
چکیده :
از نخستین سال های ورود کودک به مدرسه، آموزش مهارت های خواندن و نوشتن به عنوان یکی از ارکان اصلی یادگیری آغاز می شود. هدف از این آموزش، توانمندسازی فراگیران در به کارگیری صحیح واژگان و ساختارهای زبانی در موقعیت های گوناگون است. با این حال، تجربه ها نشان داده اند که بسیاری از دانش آموزان علی رغم یادگیری کلمات در متن های درسی، در استفاده از آن ها در نوشته های مستقل یا خارج از چارچوب کتاب، با چالش هایی روبه رو هستند. ریشه ی این مشکل را می توان در شیوه های ناقص، سطحی یا غیر هدفمند آموزش املا جست وجو کرد.
روش های مختلفی برای آموزش املا در مدارس به کار گرفته می شود که از جمله ی آن ها می توان به مواردی مانند: املای کامل کردنی، تقریری، گروهی، پای تخته ای و املای گروه کلمه اشاره کرد. هر یک از این روش ها نقاط قوت و ضعف خاص خود را دارند و بهره گیری صرف از یک روش خاص، نمی تواند نیازهای متنوع آموزشی دانش آموزان را پاسخ دهد. تلفیق خلاقانه ی این روش ها و بهره گیری هدفمند از آن ها بر اساس سطح، ویژگی های شناختی و نیازهای یادگیری هر فراگیر، می تواند نقش موثری در بهبود عملکرد املایی داشته باشد.
در این میان، صرفاً شناسایی اشتباهات املایی دانش آموزان کافی نیست، بلکه باید با دقت بیشتری به تحلیل ریشه های این خطاها پرداخته شود. اختلالاتی مانند وارونه نویسی، نارسانویسی، قرینه نویسی، ضعف حافظه ی دیداری، ناتوانی در تمایز شنیداری و یا مشکلات در حساسیت های شنیداری، همگی عواملی هستند که ممکن است به خطای املایی منجر شوند. بنابراین، توجه به این عوامل زمینه ای و تلاش برای اصلاح آن ها، گامی موثر در مسیر بهبود مهارت نوشتاری فراگیران خواهد بود.
همچنین، لازم است متون مورد استفاده در آموزش املا نه تنها از نظر لغوی غنی باشند، بلکه محتوای آن ها به گونه ای طراحی شود که در کنار تقویت مهارت های زبانی، به رشد اجتماعی، اخلاقی و شناختی دانش آموزان نیز کمک کنند. متن های املایی خوب می توانند ضمن افزایش دامنه ی واژگانی، انگیزه ای درونی برای درست و زیبا نوشتن در فراگیران ایجاد نمایند؛ انگیزه ای که در درازمدت منجر به ارتقای سطح سواد نوشتاری خواهد شد.
ارزشیابی املا به دو شیوه انجام می شود.
- تصحیح فردی
- تصحیح جمعی یا گروهی :
تصحیح فردی به دو صورت انجام می گیرد:
- توسط معلم در حضور دانش آموز
- توسط معلم بدون حضور دانش آموز
1- توسط دانش آموزازروی تخته یا کتاب
تصحیح جمعی به دو صورت انجام می گیرد:
2- توسط دانش آموزباتعویض دفاتراملا
3- توسط دانش آموزان پس ازخواندن معلم
معلم باید در زمان ارزیابی دقت داشته باشد تا از روش هایی که ممکن است باعث دلزدگی یا ناامیدی دانش آموزان نسبت به درس املا شود، اجتناب کند. با طراحی جدول های تحلیلی املا به صورت فردی یا گروهی، امکان شناسایی دقیق‌تر ضعف های املایی هر دانش آموز فراهم می شود. این کار به معلم کمک می کند تا بر اساس نوع و میزان خطاها، تمرین های هدفمند و متناسبی را برای تقویت مهارت های نوشتاری ارائه دهد. نتیجه ی این ارزیابی ها موجب می شود که روند پیشرفت یادگیری دانش آموز به خوبی قابل مشاهده باشد و معلم بتواند شاهد ارتقای چشمگیر عملکرد او در طول زمان باشد.
فهرست مطالب
چکیده
مقدمه
شیوه های آموزش املا
رابطه ای ویژگی های خط و زبان فارسی با آموزش املا
مشکلات آموزش املا وراه حل ها
نقد وبررسی روش های ارزشیابی املا
نتیجه گیری
فهرست منابع