این مقاله در مورد بهینه سازی فرآیندها با کارسنجی و زمان سنجی است و به بررسی روش های افزایش بهره وری، تحلیل فعالیت ها و کاهش اتلاف زمان می‌پردازد.
مقدمه
اهمیت زمان در زندگی بشر، قرن هاست که ذهن متفکران، دانشمندان و مدیران را به خود مشغول ساخته است. زمان، برخلاف بسیاری از منابع دیگر، غیرقابل بازگشت و غیرقابل ذخیره سازی است. این ویژگی منحصربه فرد موجب شده که استفاده صحیح از آن، به یکی از بنیادی ترین دغدغه های انسان مدرن و جوامع پویا بدل شود. در دنیای پرشتاب امروز که لحظه ها با ارزش ترین دارایی ها محسوب می شوند، توجه به نحوه مصرف زمان، دیگر یک انتخاب نیست؛ بلکه ضرورتی اجتناب ناپذیر برای حفظ بهره وری، کاهش اتلاف منابع، و افزایش اثربخشی عملکرد فردی و سازمانی است.
بر همین اساس، مطالعه حاضر به یکی از ابزارهای کلیدی مدیریت زمان در محیط های کاری، یعنی «کارسنجی و زمان سنجی» می پردازد. هدف اصلی این پژوهش، بررسی علمی و کاربردی مفاهیمی است که به سازمان ها کمک می کنند تا از طریق تحلیل فعالیت ها، زمان های غیرمولد را شناسایی کرده و ساختار بهره وری را بهینه سازند.
در فصل نخست این تحقیق، ابتدا به معرفی کلی موضوع، اهداف اصلی و اهمیت زمانی و مکانی پژوهش پرداخته ایم. در ادامه، فصل دوم با تمرکز بر مبانی نظری، به تشریح دقیق مفاهیم کارسنجی و زمان سنجی، اهداف اجرایی آن ها و کاربردهای سازمانی شان اختصاص یافته است. فصل سوم، شامل بررسی میدانی در یک شرکت منتخب و تشریح دقیق فعالیت ها و فرایندهای مربوط به کار و زمان در محیط واقعی آن سازمان است. فصل چهارم به تحلیل داده ها، تبیین نتایج حاصل از ارزیابی ها و ارائه پیشنهادات کاربردی می پردازد. در نهایت، فصل پنجم شامل ضمایم، پیوست ها و مستندات تکمیلی است که اعتبار علمی و اجرایی پژوهش را تقویت می کنند.
بدیهی است در دنیای رقابتی امروز، نادیده گرفتن ارزش زمان در سیستم های کاری می تواند خسارات جبران ناپذیری به بار آورد. از همین رو، مطالعاتی همچون این تحقیق می توانند نقش موثری در بهبود تصمیم گیری های مدیریتی، کاهش هزینه های اضافی و ارتقاء رضایت شغلی کارکنان ایفا نمایند. امیدواریم این تلاش علمی گامی موثر در مسیر بهره وری سازمانی و ارج نهادن به گران بهاترین دارایی انسان یعنی عمر باشد.
تعریف موضوع
در دنیای پیچیده و رقابتی امروز، سازمان ها، کارخانجات، نهادهای خدماتی و حتی واحدهای کوچک تولیدی، به طور مداوم در تلاش اند تا با بهینه سازی عملکرد خود، سطح بهره وری را بهبود بخشیده و بازدهی عملیات را افزایش دهند. یکی از مهم ترین دغدغه هایی که در سال های اخیر در دستور کار مدیران صنعتی و اجرایی قرار گرفته، یافتن شیوه هایی علمی و عملی برای مدیریت بهتر منابع محدود و دستیابی به نتایجی حداکثری است.
در این مسیر، یکی از روش هایی که نقش کلیدی در تحقق این هدف ایفا می کند، «مطالعه کار» یا Work Study است. این رویکرد، مجموعه ای از ابزارها و تکنیک ها را در بر می گیرد که هدف آن ها بررسی دقیق نحوه انجام فعالیت ها، شناسایی گلوگاه های ناکارآمدی و ارائه پیشنهاداتی برای ساده سازی، تسریع و اصلاح فرایندها است. به بیان دیگر، مطالعه کار می کوشد تا با نگاهی نظام مند و علمی، بهترین روش ممکن را برای انجام هر فعالیت شناسایی کرده و از طریق آن، هزینه های سربار را کاهش داده و سود نهایی را افزایش دهد.
در دل این مفهوم، دو شاخه اصلی قرار دارند: «روش سنجی» (Method Study) و «کارسنجی» (Work Measurement). روش سنجی به بررسی و تحلیل چگونگی انجام کارها می پردازد و تلاش می کند روش بهینه ای برای اجرای آن ها طراحی کند. کارسنجی نیز با تمرکز بر زمان سنجی، به تعیین مدت زمان منطقی و استاندارد برای انجام فعالیت ها کمک می کند. ترکیب این دو ابزار به سازمان ها اجازه می دهد تا با شناختی عمیق تر از فرآیندهای داخلی خود، در مسیر اصلاح و بهبود حرکت کنند.
نکته ای که در این میان اهمیت ویژه ای دارد، تاکید بر بهره وری نیروی انسانی است. چرا که نیروی کار، به عنوان یکی از مهم ترین اجزای زنجیره تولید و خدمات، تاثیر مستقیمی بر میزان بازدهی کلی سازمان دارد. با بهره گیری از مطالعه روشی، می توان فعالیت های غیرضروری را حذف، گام های تکراری را ساده سازی و در نهایت رضایت و کارآیی کارکنان را افزایش داد.
در نهایت می توان گفت مطالعه کار، تنها یک ابزار تکنیکی نیست؛ بلکه دیدگاهی راهبردی است که سازمان ها را به سمت استفاده بهینه تر از منابع، ارتقاء عملکرد و رقابت پذیری بیشتر در بازارهای پیچیده امروز سوق می دهد. در شرایطی که منابع مالی، انسانی و زمانی با محدودیت هایی همراه هستند، استفاده صحیح از مطالعه کار می تواند نقطه عطفی در بهبود تصمیم گیری های مدیریتی و رشد مستمر سازمانی باشد.
فهرست مطالب
- فصل اول : مقدمه
- مقدمه ۱
- تعریف موضوع ۳
- اهداف انجام پروژه ۴
- محدوده زمانی و مکانی انجام پروژه ۵
- نکاتی کلی قابل توجه در مطالعه کار ۶
- فصل دوم : ادبیات تحقیق
- مقدمه ۷
- تاریخچه کارسنجی و زمان سنجی ۸
- چند تعریف از بهره وری ۱۰
- روشهای کلی برای اندازه گیری بهره وری ۱۱
- بهره وری عوامل تولید و کارسنجی و روش سنجی ۱۲
- روش تعیین کل زمان کار ۱۳
- ارزیابی کار ۱۶
- هدف کارسنجی ۱۹
- موارد استفاده کارسنجی ۱۹
- فنون کارسنجی ۲۳
- مطالعه کار ۲۳
- فواید مطالعه کار ۲۶
- کارسنجی ۲۷
- مراحل اصلی مطالعه کار ۲۸
- مطالعه روش ۲۹
- اهداف مطالعه روش ۲۹
- ابزارهای مرحله ثبت مطالعه روش ۳۱
- علائم مورد استفاده در نمودارهای مربوط به فرآیند ۳۸
- تربلینگ ها ۴۶
- زمان سنجی ۵۰
- مقدمات زمان سنجی ۵۱
- اهداف زمان سنجی ۵۵
- تکنیک های مختلف زمان سنجی ۵۶
- مراحل اساسی زمان سنجی ۵۷
- انتخاب کار مورد مطالعه و انجام زمان سنجی ۵۸
- طرز برخورد با کارگر و انجام زمان سنجی ۵۹
- کسب و ثبت اطلاعات وانجام زمان سنجی ۶۰
- بررسی روش در انجام زمان سنجی ۶۱
- مراحل زمان سنجی به روش Stop watch 61
- تقسیم سیکل عملیات به اجزا و مناسب کاری ۶۲
- انواع عناصر کاری ۶۳
- انواع کرونومتر ۶۶
- روشهای ثبت نتایج زمان سنجی با کرونومتر ۶۷
- مشکلات ثبت زمان ۷۴
- محاسبه تعداد سیکل های مورد مشاهده ۷۴
- ضریب عملکرد ۷۵
- روش و ستینگ هاوس ۷۹
- روش توازن اجرای کار ۸۰
- الونس ۸۰
- محاسبه زمان استاندارد ۸۲
- سیستم های زمان سنجی پیشرفته خانواده MTM 84
- کاربرد، مزایا و معایب روش MTM 84
- واحد زمان در سیستم MTM 85
- انواع MTM 86
- حرکت بسیط در سیستم MTM 87
- روش زمان سنجی MOST 87
- کاربرد انواع سیستم های زمان سنجی MOST 89
- فصل سوم : بررسی وضعیت موجود
- مقدمه ۹۰
- معرفی شرکت ۹۱
- شهردارو در یک نگاه ۹۲
- محدوده مکانی شرکت شهردارو ۹۳
- تاریخچه شرکت داروسازی شهردارو ۹۴
- نمودار سازمانی شرکت شهردارو ۹۵
- چارت سازمانی شرکت «مدیریت» ۹۶
- خطوط تولیدی شرکت لابراتورهای شهردارو ۹۷
- لیست تجهیزات جامدات ۹۸
- معرفی واحدی که مقاله در آن انجام شده ۱۰۰
- بررسی مراحل اصلی کار در قسمت مایعات با استفاده از فلوچارت ۱۰۱
- نمودار OPC تولید قطره ۱۰۲
- نمودار FPC ساخت قطره ۱۰۳
- بررسی وضعیت سازمان از لحاظ موضوع تحت بررسی ۱۰۵
- نقشه جریان ۱۰۶
- نمودار جریان فرآیند ۱۰۷
- جدول زمان بندی ۱۰۸
- فصل چهارم: تجزیه و تحلیل و ارائه پیشنهادات
- مقدمه ۱۱۰
- نقاط قوت ۱۱۱
- نقاط ضعف ۱۱۴
- پیشنهادات ۱۱۵
- توصیه هایی جهت کارآمدتر شدن نیروی انسانی ۱۱۶
- پیشنهاداتی در خصوص بهبود شرایط ۱۱۸
- شش عامل بهینه کننده‌ی زمان‌بندی ۱۲۱
- چند نکته مهم ۱۲۲
- منابع مورد استفاده ۱۲۳