طراحی معماری: از ایده تا فرم
معماری از هیچ بوجود نمیآید. ذهنیت یک طراح و تفکرات و اندیشههای وی مهمترین عامل در پیدایش یک اثر معماری محسوب میشود، زیرا تمام عوامل موثر بر شکلگیری معماری و اطلاعات مربوط به طراحی میبایست در ذهن طراح ارزیابی، طبقهبندی و تجزیه و تحلیل شوند و در نهایت در قالب یک طرح معماری به مقولههایی عینی و و قابل تجربه تبدیل گردند. آنچه که ذهنیت یک معمار را میسازد، ایدههایی است که او از موضوعات مختلف مرتبط با طرح در ذهن خود پرورانده است. در نهایت این ایدهها هستند که طی روندی معین به فرمها و فضاهای معماری تبدیل میشوند که ما روزانه با آنها سروکار داریم.
ایده اصطلاحی است که در بحثهای هنری و از جمله در معماری به کرات مورد استفاده قرار میگیرد و همین امر بیانگر اهمیت آن در فرایند طراحی معماری است. ایده (Idea) از کلمه یونانیEidos به معنی دیدن و شیء مرئی گرفته شده و اولین بار در آرای افلاطون مطرح گردیده است. افلاطون معتقد بود که پدیدههای جهان صور مختلف تجلی جهان ایدهها یا فرمهای ازلی و مطلق هستند.
پیشرفت فرهنگ معماری نیازمند ارائه ایدهها و در حقیقت راهحلهای خلاقانه و نوین توسط معماران میباشد. به همین علت بکارگیری صحیح و خلاقانه ایدهها مهمترین بخش معماری محسوب میشود. طراحی معماری از ایدههایی مجرد و ذهنی آغاز میشود و سپس به طرح فضای عینی معماری میانجامد.
ایده حاصل دانش، تفکر، آگاهیها و دانستههای موجود در ذهن طراح و در ارتباط مستقیم با جهان پیرامون وی است. اطلاعاتی که از جهان بیرون توسط حواس کسب میشوند و به ذهن میرسند، نقش مهمی در پیدایش ایده ایفا میکنند. به همین علت جان لاک میگوید: ایده از عملیات ذهن بر محسوسات پدید میآید. تمام پدیدههایی که در این جهان وجود دارند، از قبیل یک ساختمان، یک فرم طبیعی، یا حتی یک داستان و یک شعر میتوانند به کاتالیزورهایی برای پرورش ایده در ذهن تبدیل شوند. منابع ایده همه جا در میان اشیاء روزمره زندگی، در طبیعت، درعلوم مختلف، در معماریهای تاریخی و خصوصاً در برنامه و محیط سایت وجود دارند. اما یک ذهن خلاق و کنجکاو نسبت به اطلاعات موجود در محیط پیرامون است که میتواند ایدههای خلاقانهای را ابداع کند. از این رو جمعآوری اطلاعات که در معماری به میزان قابل توجهی بصری هستند و اغلب از مشاهده شرایط محیطی مقاله بدست میآیند، نقش مهمی در شکلگیری ایدههای معمارانه دارد.