این طرح توجیهی با مروری بر تاریخچه جهانی و سیر تحول بیمه، به بررسی ساختار، اصول و انواع بیمه ها جهت تاسیس شرکت بیمه خصوصی می پردازد.
تاریخچه بیمه در جهان
پیشینه:
بیمه به عنوان شکلی پیشرفته از همکاری و همیاری میان انسان ها، ریشه ای دیرینه در تاریخ بشر دارد و از دیرباز به اشکال گوناگون در جوامع مختلف رواج داشته است. در ادامه به چند نمونه تاریخی از این مفهوم اشاره می شود:
- حدود دو هزار سال پیش از میلاد، در دوران حکومت هامورابی پادشاه بابل، قوانینی تدوین شد که طی آن از کاروان های حامل کالاهای تجاری حمایت می شد. مطابق این قوانین، اگر کالاهای کاروان ها بر اثر سرقت، راهزنی یا سوانح طبیعی آسیب می دید، خسارت های وارده از سوی ساکنان شهر بلبل جبران می شد.
- در تمدن مصر باستان، گروه هایی مانند سنگ تراشان و مومیایی سازان مقرراتی وضع کرده بودند که بر اساس آن، در صورت فوت یکی از اعضا، دیگران موظف به پرداخت هزینه های تدفین و حمایت از بازماندگان او بودند. این نمونه ای روشن از روح جمعی در پوشش دادن به خطرات فردی در آن دوران است.
- شکل اولیه و کاربردی بیمه – گرچه با ساختار امروزی تفاوت داشت – برای نخستین بار در زمینه تجارت دریایی ظاهر شد. به منظور کاهش ریسک های ناشی از دزدان دریایی و خطرات دریا، سیستم «وام دریایی» ایجاد شد. در این شیوه، فردی که برای ارسال کالا از کشتی استفاده می کرد، تعهد می داد در صورت رسیدن سالم کشتی به مقصد، مبلغی را به عنوان تضمین به وام دهنده بپردازد. اما اگر کشتی نابود می شد، وام دهنده از دریافت اصل و فرع وام صرف نظر می کرد.
خاستگاه تاریخی بیمه
تا پیش از قرن چهاردهم میلادی، مفهومی که امروز از بیمه می‌شناسیم به صورت مستقل وجود نداشت. حتی در مواردی که در تجارت دریایی نوعی حمایت مالی برای کشتی ها و کالاها ارائه می شد، این پشتیبانی به صورت پیوسته با قرارداد حمل و نقل کالا در کشتی انجام می گرفت و شکل جداگانه ای نداشت. با ورود به قرن چهاردهم، نخستین گام ها برای تفکیک بیمه از قراردادهای حمل و نقل برداشته شد. این تحول زمینه ساز شکل گیری بیمه به صورت نهادی مستقل بود که در ادامه به سرعت توسعه یافت.
در سده پانزدهم، گروهی از تاجران تصمیم گرفتند فعالیت حرفه ای خود را منحصراً بر پایه ارائه خدمات بیمه ای قرار دهند. این تصمیم، سرآغازی بود بر رسمیت یافتن شغل بیمه گری به عنوان یک حرفه تخصصی و سازمان یافته.
از نظر تاریخی، بیمه های دریایی را باید نخستین نوع از انواع بیمه ها دانست. به مرور زمان، سایر گونه های بیمه از جمله بیمه های مربوط به آتش سوزی، بیمه عمر و دیگر شاخه ها نیز شکل گرفتند. جالب آنکه سابقه بیمه های آتش سوزی به دوره های بسیار دور در کشورهای اروپایی همچون آلمان و بلژیک بازمی گردد. برای نمونه، در شهرهایی مانند هامبورگ در شمال آلمان و در سده شانزدهم میلادی، نهادهایی با عنوان “دفتر آتش” در شهرداری ها شکل گرفته بودند که وظیفه داشتند در برابر دریافت مبلغی از ساکنان، خسارت های ناشی از آتش سوزی را جبران کنند.
رشد واقعی و گسترش بیمه آتش سوزی پس از حادثه عظیم آتش سوزی در شهر لندن در سال ۱۶۶۶ میلادی آغاز شد. همچنین، نخستین بیمه نامه عمر در سال ۱۵۸۳ در انگلستان به ثبت رسید. بیمه های اجتماعی نیز در بازه ای نزدیک به صد سال گذشته وارد ساختار رفاهی دولت ها شدند و به شکلی منسجم در حمایت از اقشار مختلف جامعه عمل کردند.
موسسه لویدز در لندن
در سده هفدهم میلادی، قهوه خانه های لندن تنها محل نوشیدن قهوه نبودند، بلکه به عنوان مکان هایی برای تبادل نظر، برگزاری جلسات تجاری و حتی انجام معاملات اقتصادی نیز شناخته می شدند. یکی از این قهوه خانه ها متعلق به فردی به نام ادوارد لوید بود که علاوه بر مدیریت قهوه خانه، به ارائه خدمات بیمه ای نیز مشغول بود. محل کسب و کار او که در سال ۱۶۹۱ میلادی راه اندازی شد، به تدریج شهرت فراوانی یافت و به یکی از اصلی ترین مراکز بیمه دریایی در لندن تبدیل شد.
پس از درگذشت ادوارد لوید، اعضای خانواده اش راه او را ادامه دادند و فعالیت های بیمه ای او را توسعه بخشیدند. امروزه، موسسه لویدز به عنوان یکی از معتبرترین نهادهای بین المللی در عرصه بیمه شناخته می شود و در کشورهای مختلف جهان، دفاتر نمایندگی یا شعب فعال دارد.
وضعیت بیمه در دنیای امروز
در دو سده گذشته، صنعت بیمه تحولی چشمگیر را تجربه کرده و به یکی از ارکان اصلی نظام های اقتصادی جهان تبدیل شده است. آغاز این دوران نوین را می توان به تاسیس شرکت های بیمه ای متعدد در قرن هجدهم، به ویژه در انگلستان و مناطق شمالی اروپا نسبت داد. بیشتر رشته های بیمه ای که امروزه به رسمیت شناخته شده و مورد استفاده گسترده قرار دارند، در همین دوران شکل گرفته اند و پایه های صنعت بیمه مدرن را پی ریزی کرده اند.
فهرست مطالب
قسمت اول : کلیات بیمه
فصل اول : تاریخچه بیمهَ
بخش اول:تاریخچه بیمه در جهان۱۱
پیشینه۱۱
پیدایش بیمه۱۲
لویدز لندن۱۳
بیمه در عصر حاضر۱۴
بخش دوم: تاریخچه بیمه درایران ۱۴
سابقه ۱۴
نخستین گام۱۵
شروع فعالیت۱۵
تاسیس شرکتهای بیمه ایرانی ۱۶
عنوان صفحه
بیمه پس از انقلاب اسلامی۱۶
فصل دوم : مفاهیم کلی
بخش اول:تعریف بیمه۱۸
تعریف لغوی ۱۸
تعریف فرهنگستان ایران۱۸
تعریف قانون بیمه۱۸
تعریف فنی ۱۹
بخش دوم:عقد بیمه۱۹
تعریف ۱۹
شرایط صحت عقد ۱۹
خصوصیات عقد بیمه ۲۱
بخش سوم:اجزای بیمه۲۲
بیمه گر۲۲
بیمه گذار۲۲
بیمه نامه ۲۲
موضوع بیمه ۲۳
حق بیمه ۲۳
خسارت ۲۳
فرانشیز ۲۳
بخش چهارم:شرایط بیمه نامه۲۴
۱- شرایط عمومی ۲۴
۲- شرایط خصوصی ۲۴
۳- شرایط ویژه۲۴
بخش پنجم : انواع بیمه ۲۵
بیمه های اجتماعی۲۵
بیمه های بازرگانی ۲۶
فصل سوم: اصول بیمه
۱- اصل حسن نیت۲۷
۲- اصل غرامت ۲۸
۳- اصل نفع بیمه ای۲۸
۴- اصل جانشینی ۲۸
۵- اصل مشارکت ۲۹
۶- اصل داوری ۲۹
۷- اصل علت نزدیکی ۲۹
۸- اصل اتکایی ۳۰
فصل چهارم: چارت سازمانی شرکت بیمه۳۲
شرح وظایف۳۳
قسمت دوم : انواع بیمه
فصل پنجم: بیمه آتش سوزی
عنوان صفحه
بخش اول: بیمه آتش سوزی ۳۷
تعریف بیمه آتش سوزی ۳۷
خطرات مورد تعهد ۳۷
خطرات خارج از تعهد ۳۸
اموالی که بیمه نمی شوند ۳۸
مراحل صدور بیمه نامه آتش سوزی ۳۸
محاسبه حق بیمه ۳۹
مدت بیمه نامه ۴۰
فسخ بیمه نامه ۴۰
ابطال بیمه نامه ۴۰
بخش دوم : خطرات اضافی ۴۱
۱- بیمه زلزله ۴۱
۲- بیمه سیل ۴۲
۳- بیمه توفان ۴۲
۴- بیمه دزدی با شکستن حرز ۴۳
۵- بیمه شکست شیشه ۴۳
۷- بیمه سقوط هواپیما ۴۳
فصل ششم: بیمه اتومبیل
تعریف ۴۵
بخش اول: بیمه بدنه ۴۶
تعریف ۴۶
خطرات مورد تعهد ۴۶
خطرات خارج از تعهد ۴۶
مراحل صدور بیمه نامه ۴۷
پرداخت خسارت ۴۷
بخش دوم : بیمه شخص ثالث ۴۸
عنوان صفحه
اشخاص ثالث ۴۸
اشخاصی که ثالث محسوب نمی شوند ۴۸
خطرات مورد تعهد ۴۹
خطرات خارج از تعهد ۴۹
بیمه دیه ۵۰
کارت سبز ۵۰
بخش سوم: بیمه حوادث سرنشین ۵۱
تعریف سرنشین ۵۱
بیمه حوادث سرنشین ۵۲
خطرات مورد تعهد ۵۲
خطرات خارج از تعهد ۵۲
فصل هفتم: بیمه های زندگی
مقدمه ۵۳
عنوان صفحه
بخش اول: بیمه عمر ۵۳
تعریف ۵۴
انواع بیمه عمر ۵۴
خطرات تحت پوشش ۵۵
بخش دوم : بیمه حوادث ۵۵
تعربف حادثه ۵۵
انواع خطر ۵۶
خطرهایی که بیمه می شوند ۵۶
خطرهایی که بیمه نمی شوند ۵۶
فصل هشتم: بیمه مسئولیت
مقدمه ۵۸
تعریف مسئولیت ۵۸
تعریف بیمه مسئولیت مدنی ۵۹
عنوان صفحه
انواع بیمه مسئولیت مدنی ۵۹
خسارت های قابل پرداخت ۶۰
خسارت های غیر قابل پرداخت ۶۰
فصل نهم: بیمه هواپیما:
بخش اول : بیمه بدنه هواپیما ۶۲
تعریف ۶۲
خطرات مورد تعهد ۶۲
خطرات خارج از تعهد ۶۳
عوامل موثر در تعیین حق بیمه بدنه ۶۳
فرانشیز ۶۴
بخش دوم : بیمه مسئولیت مدنی هواپیما ۶۴
۱- در قبال مسافر وبار مسافر ۶۴
۲- حمل کالا ومحمولات پستی ۶۵
مسئولیت قانونی عمومی ۶۵