این مقاله در مورد پوشش زنان در برابر نامحرم از نگاه قرآن و روایات اسلامی است و به بررسی فلسفه حجاب، اهمیت رعایت پوشش اسلامی، حد پوشش و تاثیرات اجتماعی آن می‌پردازد.
چکیده
اسلام با هدف کاهش آسیب‌های احتمالی حضور زنان در جامعه، بر رعایت پوشش مناسب تاکید کرده است. پوشش اسلامی یا حجاب، نه تنها باعث کاهش انحرافات اخلاقی می‌شود، بلکه به زنان امنیت، آرامش و محافظت می‌بخشد.
قرآن کریم نشان می‌دهد که در زمان قبل از اسلام، زنان در جوامع عربی از پوشش کامل و مناسب برخوردار نبودند. دستورات قرآن برای اصلاح نوع پوشش زنان، نشانگر ضعف‌ها و کمبودهای موجود در آن دوره است و تفاوت معناداری با پوشش مطلوب اسلام دارد.
یکی از ارزش‌های مهم در فرهنگ‌های مختلف به‌ویژه جوامع اسلامی، مسئله حجاب و عفاف است. حجاب به معنای پوشاندن بدن و عفاف به معنای کنترل نفس و پرهیز از رفتارهای ناپسند است. این مفاهیم شامل هر دو جنس زن و مرد می‌شود.
اگر به تاریخ نگاهی بیندازیم، می‌بینیم که در میان اقوام پیش از اسلام و حتی در ایران باستان، حجاب رایج بوده و در برخی موارد قوانین سخت‌گیرانه‌تری نسبت به اسلام در این زمینه وجود داشته است.
متاسفانه برخی افراد حجاب و عفاف را محدود به خواسته‌های شخصی یا مسائل نفسانی می‌دانند، در حالی که این موضوعات رفتارهایی اجتماعی هستند که تاثیر گسترده‌ای بر جامعه دارند. اسلام نیز به این مسئله از دیدگاهی واقع‌گرایانه و جامع نگاه می‌کند.
برخی دیگر بر این باورند که عفاف درونی کافی است و نیازی به پوشش ظاهری نیست، اما با مراجعه به آموزه‌های دینی روشن می‌شود که عفاف درونی و ظاهر مکمل یکدیگرند و هر دو برای حفظ پاکدامنی ضروری‌اند.
کلیدواژگان: حجاب بانوان، پوشش ، نامحرم، محدودیت
مقدمه
بدون تردید حجاب یکی از اصول مسلم و ثابت دین اسلام است که تمامی فقهای اسلامی بر آن اتفاق نظر دارند. هر نوع بی‌حجابی یا بدحجابی کاملاً مخالف آموزه‌های شرعی اسلام به شمار می‌رود. به همین دلیل، مسئله حجاب در اسلام از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است و در قرآن کریم آیات متعددی به آن اشاره شده که انکار آن برای هیچ‌کس ممکن نیست.
حجاب به عنوان پوششی که شخصیت و کرامت زن را حفظ می‌کند، نقش موثری در جلوگیری از انحراف نسل جوان و کاهش فساد در جامعه اسلامی دارد. درست همانطور که پوشش مناسب برای زنان و مردان با آزادی فردی آنها تعارضی ندارد، حجاب نیز هیچ‌گونه محدودیتی بر آزادی انسان‌ها نمی‌گذارد.
واقعیت این است که حجاب جزو ضروریات دین اسلام بوده و برگرفته از دستورات قرآن مجید است. تمامی مذاهب اسلامی این مسئله را پذیرفته‌اند. اصطلاح «ضروریات دین» به آن دسته از مسائلی اطلاق می‌شود که هر فردی با حداقل آشنایی با مسلمین، به پایبندی آنان به آن پی می‌برد. به عبارت دیگر، این امور از بدیهیات دین هستند که حتی کسانی که تخصص دینی ندارند نیز به عنوان جزء لاینفک دین می‌شناسند؛ مانند حکم پوشش اسلامی زنان.
بنابراین، دستور به رعایت حجاب از جمله تاکیدهای بسیار مهم در اسلام محسوب می‌شود. قرآن کریم در آیات متعدد از جمله آیات ۳۱ و ۶۰ سوره نور و آیات ۳۳، ۵۳ و ۵۹ سوره احزاب، به این موضوع پرداخته است. این آیات گاه به زنان مومن خطاب می‌شوند، گاه به همسران پیامبر(ص)، و گاهی نیز با استثنا قائل شدن برای زنان سالخورده و از کار افتاده، وظیفه‌ی دیگران را روشن ساخته‌اند. به این ترتیب، اهمیت و ضرورت رعایت حجاب به روشنی بیان شده است.
فلسفه حجاب و پوشش
بدون شک، اسلام در تضاد آشکار با جوامع غربی مدرن و همچنین کسانی که تحت تاثیر فرهنگ غرب و هوس‌های آن قرار گرفته‌اند، ایستاده است و مخالف نمایان شدن بیش از حد زنان در اجتماع است. دین اسلام مانع از آن است که زنان وارد مسابقه‌ای بی‌پایان برای به نمایش گذاشتن بدن خود شوند و به تحریک میل‌های آلوده مردان دامن بزنند. حجاب به عنوان بخشی از این برنامه، محافظتی در برابر بهره‌کشی ظالمانه از زنان محسوب می‌شود. اسلام تصریح می‌کند که لذت‌های جنسی، اعم از ارتباط جسمی یا لذت‌های دیداری و شنیداری، تنها باید در فضای زندگی زناشویی و بین همسران باشد و هرگونه تجاوز به این چارچوب گناه‌آلود و مایه آلودگی و فساد در جامعه است.
فلسفه حجاب موضوعی پنهان و غیر قابل درک نیست؛ زیرا آشکار است که برهنگی زنان پیامدهایی دارد که از جمله مهم‌ترین آنها تحریک دائمی مردان به ویژه جوانان است. این تحریک مداوم می‌تواند باعث اختلال در اعصاب، ایجاد هیجان‌های غیرطبیعی و حتی بروز بیماری‌های روانی شود. اسلام به دنبال حفظ آرامش روانی و سلامت جسمی مردان و زنان است و می‌خواهد که چشم و گوش آنها از آلودگی‌ها پاک باشد؛ همین مسئله یکی از ریشه‌های مهم دستور حجاب است.
آمارهای مستند و دقیق نشان می‌دهد که هرگاه میزان برهنگی در جوامع افزایش یافته، طلاق و فروپاشی خانواده‌ها نیز به طور چشمگیری بالا رفته است. اما در محیطی که حجاب و سایر اصول اسلامی رعایت می‌شود، زوجین تعلق خاطر بیشتری نسبت به هم دارند و عواطف و احساساتشان به صورت اختصاصی برای یکدیگر باقی می‌ماند. در مقابل، در فضایی که بی‌پروایی جنسی و «بازار آزاد برهنگی» حکم‌فرماست، زنان به کالایی مشترک تبدیل می‌شوند و قداست و ارزش پیمان ازدواج به شدت کاهش می‌یابد که این امر باعث از هم پاشیدگی نهاد خانواده می‌گردد.
افزایش گسترده فحشا و فرزندان نامشروع از بارزترین پیامدهای نبود حجاب است. با توجه به اینکه فحشاء و به ویژه تولد فرزندان نامشروع منشا بسیاری از جنایات و نابسامانی‌های اجتماعی است، ابعاد این بحران روز به روز واضح‌تر می‌شود. این مشکل عظیم ریشه در عواملی دارد که مهم‌ترین آنها برهنگی و بی‌حجابی است.
از سوی دیگر، موضوع «ابتذال زن» و «تنزل شخصیت او» اهمیت ویژه‌ای دارد. زمانی که زن تنها به عنوان وسیله‌ای برای جذب مشتری، تبلیغ کالا یا جلب توجه گردشگران و توریست‌ها به کار گرفته شود، شخصیت او به پایین‌ترین حد ممکن سقوط می‌کند؛ به طوری که به جای ارزش‌های انسانی والا، تنها به زیبایی ظاهری و خودنمایی خلاصه می‌شود. چنین شرایطی زن را تبدیل به ابزاری برای ارضای هوس‌های یک عده انسان‌نما می‌کند. در این شرایط، چگونه ممکن است زن با ویژگی‌هایی چون اخلاق، دانش و آگاهی به جایگاهی والا دست یابد؟
فهرست مطالب
چکیده
مقدمه
فلسفه حجاب و پوشش
تبیین حد حجاب و پوشش زنان
حجاب زنان در مقابل محارم
حجاب زنان در برابر نامحرم
حد پوشش زنان از منظر آیات
تحلیل آیات
آیات دیگر
محدوده حجاب و پوشش در روایات
حکم حجاب برای زنان سالخورده
یک حکم ثانویه و چند پیام
کلامی با مخالفان حجاب
نتیجه گیری
منابع