مقدمه:
در تهران مجموعه ای از بناهای باشکوه و تاریخی به جا مانده که اغلب متعلق به دوره های قاجار و پهلوی هستند و ردپای معماری سلطنتی آن دوران را در خود دارند.
از میان این کاخ ها می توان به مجموعه هایی چون کاخ سلطنت آباد، نیاوران، کوشک احمدشاهی، صاحبقرانیه، شمس العماره، کاخ گلستان، کاخ مرمر، عمارت دارالفنون، عمارت عثمانی، پل رومی و همچنین حوض خانه باغ نگارستان اشاره کرد؛ آثاری که هر یک گواهی بر شکوه و زیبایی هنر معماری ایرانی در آن دوران هستند.
در این پاورپوینت تمرکز بر معرفی و تحلیل ویژگی های معماری این کاخ هاست تا تصویری دقیق تر از سبک ها و رویکردهای به کار رفته در ساخت آن ها ارائه شود.
کاخ سعدآباد
این مجموعه کاخ ها در دره دربند، شمالی ترین و خوش آب وهواترین منطقه تهران در زمینی به مساحت 110 هکتاربنا شده است. این مجموعه دارای حدود ۱۸۰ هکتار جنگل طبیعی، چشمه سارها، قنات ها، باغستان ها، گلخانه ها و خیابان است. این عمارت از شمال با کوه های البرز، از شرق با گلاب دره، از غرب با ولنجک و از جنوب با تجریش همسایگی دارد. رودخانه جعفرآباد، از وسط محوطه کاخ می گذرد. میانگین دمای سالانه این منطقه ۱۲٫۹ درجه سانتیگراد برآورد شده است. و در ارتفاع ۱۶۵۰ تا ۱۸۰۰ متری از سطح دریا قرار دارد.
مجموعه سعدآباد، چهار دوره تاریخی قاجاریه، پهلوی اول و پهلوی دوم و پس از انقلاب ایران را سپری کرده است. سعدآباد در دوره قاجار بنا شد و سکونت گاه تابستانی (ییلاق) شاهان این دودمان بوده است.
پس از کودتای ۱۲۹۹ و تصرف آن توسط خاندان پهلوی، بناها و عمارت های متعددی در آن ساخته شد که بالغ بر ۱۸ کاخ در ابعاد مختلف می شوند. هر یک از بناها محل سکونت یکی از افراد دودمان پهلوی بوده است.
محمدرضا پهلوی نیز در دهه ۱۳۵۰ در این مکان سکنی گزید. قدیمی ترین کاخ این مجموعه، کاخ (کوشک) احمدشاهی بوده است. پس از انقلاب ۵۷ این مجموعه به شکل موزه در آمد اما کاخ کنونی ریاست جمهوری در کنار این مجموعه قرار دارد. از کاخ ملکه مادر نیز که متعلق به ارگان ریاست جمهوری است برای پذیرایی از مهمانان خارجی استفاده می شود.
قصر قاجار
قصر قاجار نام یکی از کاخ های عصر قاجاریه است که بنای آن یکی از قدیمی ترین قصرهای پادشاهان قاجار به شمار می آ ید.
از این قصر که در حدود چهارراه قصر امروزی جاده قدیم شمیران (خیابان دکتر شریعتی) با خیابان عباس آباد (خیابان بهشتی امروزی) واقع بود، در عصر رضاشاه پهلوی نابود گردید و به جای آن زندان قصر ایجاد گردید.
کاخ سلطنت آباد
این کاخ در سال ۱۳۰۵ هجری قمری به فرمان ناصرالدین شاه، در جلگه شرقی قریه رستم آباد، ساخته شد. معماری، سبک ساختمان کاخ و تزیینات گچبری آن معرف هنر دوره قاجار است و کوبی زرینی، که نشانه کاخ سلطنتی بود، برفراز بلندترین نقطه شیروانی بام جای داده شده بود.
این کاخ توسط رضاشاه پهلوی تخریب شد و اکنون جز دو بنای مختصر چیزی از آن باقی نمانده است و پادگان های سپاه پاسداران در محل آن مستقر است.
کوشک احمدشاهی
این عمارت، اواخر دوره قاجار جهت خوابگاه ییلاقی احمد شاه در میان باغ نیاوران با مساحتی بالغ بر ۸۰۰ متر در دو طبقه با سقف شیروانی بنا گردید.از ویژگی های عمده این بنا تزئینات و نمای آجری به کار رفته در سرتاسر نمای بیرونی آن است.
آجرها از نوع منقوش قالبی با طرح های متنوع به رنگ نخودی است.
کاخ صاحبقرانیه
ناصرالدین شاه در سال ۱۲۶۷ هجری قمری دستور داد ساخت قصر نیاوران را در دو طبقه شامل شاه نشین، کرسی خانه، حمام و ۵۰-۴۰ دستگاه خانه هر کدام شامل ۴ اتاق و یک ایوان برای زنانش بسازند.
او در سی و یکمین سال حکومتش خود را صاحب قران نامید و این کاخ را کاخ صاحبقرانیه نام نهاد. پس از او، مظفرالدین شاه تغییراتی در ساختمان ایجاد و قسمتی از حرمسرا را خراب کرد .
فرمان مشروطیت نیز در حیاط کاخ صاحبقرانیه، توسط او امضا گردید. در دوران پهلوی اول این کاخ برای برگزاری مراسم ازدواج محمدرضا پهلوی و فوزیه بازسازی می شودولی بعلت برودت هوای نیاوران مراسم در کاخ مرمر برگزار گردید.
حوض خانه باغ قدیم نگارستان
این بنا در باغ نگارستان است و در عهد فتح علی شاه و محمدشاه قاجار به شکل هشت گوش، یا شاه نشین های سبک زندیه، ساخته و مزمن به گچ بری های عالی است.
اکنون این بنا محل موزه هنرهای ملی است.
شمس العماره
ناصرالدین شاه در سفر اروپا به ساخت بناهایی هم چون برج های اروپایی تمایل پیدا کرد. به این ترتیب ، به دستور او، بنای مرتفعی ساختند تا خود و زنانش بتوانند منظره شهر تهران و دورنمای آن را تماشا کنند. بنای شمس العماره توسط دوستعلی خان نظام الدوله معیرالممالک در سمت شرقی ارگ سلطنتی طی دو سال ساخته شد و تاریخ اتمام آن سال۱۲۸۴ ق است .
شمس العماره از لحاظ ارتفاع و تقسیم بندی طبقات مانند بناهای غربی است ، اما تزیین و آرایش داخلی و خارجی بنا ایرانی و در آن از سازه های سنتی استفاده شده است.
فهرست مطالب:
- مقدمه
- کاخ سعدآباد
- قصر قاجار
- کاخ سلطنت آباد
- کاخ نیاوران
- کوشک احمدشاهی
- کاخ صاحبقرانیه
- حوض خانه باغ قدیم نگارستان
- شمس العماره
- کاخ مرمر
- کاخ فرح آباد (قصر فیروزه)
- قصر یاقوت
- عمارت کلاه فرنگی عشرت آباد
- عمارت بهارستان
- عمارت باغ فردوس
- کاخ دادگستری تهران
- کاخ شهربانی (تهران)
- کاخ سنا
این فایل با فرمت پاورپوینت در 48 اسلاید قابل ویرایش تهیه شده است.