این پاورپوینت در مورد تحلیل معماری و سازه موزه گوگنهایم بیلبائو است و به بررسی فرم های معماری پیچیده، مصالح به کار رفته و ساختار سازه ای آن می پردازد.
معماری موزه گوگنهایم بیلبائو
ساختمان موزه گوگنهایم بیلبائو یکی از شاخص ترین نمونه های معماری مدرن و نمادین در جهان است که در شهر بیلبائو اسپانیا واقع شده و توسط معمار برجسته، فرانک گهری، طراحی شده است. این بنا در سال ۱۹۹۷ به بهره برداری رسید و به دلیل فرم های پیچیده، پویا و غیرخطی خود، به عنوان یکی از آثار شاخص در سبک معماری فولدینگ شناخته می شود.
فرانک گهری با نگرشی متفاوت به طراحی، در موزه گوگنهایم بیلبائو مرز میان معماری و مجسمه سازی را از میان برداشته است. او در آثارش، از جمله در توسعه خانه همسرش در سال ۱۹۸۷ تا خلق این موزه، همواره به دنبال تجربه های نو و ساختارشکنانه بوده است. گهری می گوید: «من آثار هنرمندان را نگاه می کنم و هنر را وسیله ای برای الهام می دانم. تلاش می کنم تحت تاثیر هیچ فرهنگی قرار نگیرم و در هر پروژه ای راهکارهایی تازه بیابم. برای من، قانون ها محدودکننده اند و مرز روشنی میان درست و نادرست وجود ندارد.»
معماری موزه گوگنهایم بیلبائو نه تنها به عنوان یک جاذبه فرهنگی، بلکه به عنوان نماد تحول شهری بیلبائو نیز شناخته می شود. طراحی پویای این بنا که از فولاد، شیشه و صفحات تیتانیوم شکل گرفته، توانسته است تحولی بنیادین در نگرش به طراحی موزه ها و فضاهای عمومی ایجاد کند.
معرفی موزه
موزه گوگنهایم بیلبائو یکی از شاخص ترین موزه های تحت مدیریت بنیاد گوگنهایم نیویورک است که در شهر بیلبائو اسپانیا قرار دارد. این موزه، نمایشگاهی دائمی از آثار هنرمندان اسپانیایی و بین المللی را در خود جای داده است. طراحی منحصر به فرد و خلاقانه ساختمان، با فرم های پیچیده و منحنی های به ظاهر تصادفی، آن را به یکی از برجسته ترین نمونه های معماری معاصر جهان تبدیل کرده است. فرانک گری، معمار این بنا، طراحی غیرخطی و منحنی وار آن را با هدف بازتاب نور و ایجاد جلوه های بصری چشم گیر انجام داده است.
هدف طراحی
موزه گوگنهایم بیلبائو در بستر شهری بیلبائو و با هدف احیای بخش هایی از منطقه صنعتی سابق این شهر، با طراحی خلاقانه فرانک گری ساخته شد و در سال ۱۹۹۷ افتتاح گردید. دولت محلی باسک با هدف ساخت یکی از شاخص ترین ساختمان های قرن بیستم، این پروژه را آغاز کرد و این هدف به خوبی تحقق یافت. فرم های پیچیده و چرخشی این سازه به همراه نمای تماشایی از تیتانیوم، شیشه و سنگ آهک، آن را به یکی از شناخته شده ترین بناهای معماری معاصر در جهان تبدیل کرده است. این ساختمان که ترکیبی از معماری و مجسمه سازی شهری به شمار می رود، برای بازدیدکنندگان، حسی شبیه حضور در یک کشتی یا تصویری از یک گل فلزی از نمای بالا را تداعی می کند. موزه در میان دو تراز مختلف، یعنی تراز رودخانه و تراز شهر با اختلاف ارتفاع ۱۶ متر قرار گرفته است.
ریزفضاها-مصالح
علاوه بر فضاهای نمایشگاهی، امکاناتی نظیر رستوران، کتابخانه، آتریوم، بخش های اداری و کافه نیز در طراحی موزه گوگنهایم بیلبائو در نظر گرفته شده است. فرانک گری در ساخت این بنا از مصالحی چون بلوک های سنگ آهک، پنل های بسیار نازک تیتانیومی (با ضخامت نیم میلی متر) و صفحات شیشه ای بهره گرفته است. سنگ آهک، با القای حس سنت و هماهنگی با بافت تاریخی ساختمان های آن سوی رودخانه، و تیتانیوم، با ایجاد تصویری نوگرا و آینده نگر، ترکیبی چشم نواز از گذشته و آینده را در نمای بیرونی موزه ایجاد کرده اند. فضای داخلی موزه به گونه ای طراحی شده که اتاق های نمایشگاهی بزرگ و باز، امکان نمایش آثار هنری با مقیاس های عظیم را فراهم می کنند.
فرانک گری معمولاً آثار خود را در نتیجه یک فرآیند طراحی پیچیده و مرحله به مرحله خلق می کند. این روند با ترسیم اسکیس های متعدد آغاز شده و سپس به مدل های کامپیوتری و ماکت های فیزیکی در مقیاس های مختلف تبدیل می شود. در نهایت، این فرآیند به ساخت ماکت های کامل و نهایی منجر می گردد. نکته قابل توجه در روند طراحی گری، استفاده خلاقانه و پیشرو از نرم افزارهای رایانه ای برای تبدیل ایده های اولیه به فرم های پیچیده و سه بعدی است.
فرم های معماری موزه گوگنهایم
فرم های معماری موزه گوگنهایم نماد روش طراحی منحصربه فرد فرانک گری هستند که به جای بهره گیری از فرم های منفرد و عمودی، از شبکه ای ترکیبی و افقی از فرم های مشابه اما مستقل استفاده کرده است. او همواره به خلق فرم های پیچیده علاقه مند بوده و از ابتدای مسیر حرفه ای اش تاکنون، مصالح ترکیبی، لبه های زمخت و خشن و ساختارشکنی در زیبایی شناسی را به عنوان ویژگی های شاخص آثار خود به کار برده است. گری زیبایی را نه در نظم خشک و سازه های صلب، بلکه در ترکیب بندی های نامتعارف و زنده می بیند.
ساختمان موزه شامل یازده حجم معماری مجزا است که در اطراف یک آتریوم مرکزی با ارتفاع ۵۰ متر شکل گرفته اند. فرم های منحنی، آزاد و نامنظم این مجموعه، تعمداً در تضاد با اصول رایج مهندسی سازه چون نظم، پایداری و صرفه اقتصادی طراحی شده اند. این تضاد، نوعی بیانیه معماری است که آزادی خلاقانه را در برابر محدودیت های سنتی مطرح می کند.
در ابتدا تصمیم بر آن بود که سازه اصلی از بتن ساخته شود، اما شرکت SOM استفاده از فلز را پیشنهاد داد؛ چرا که قالب گیری بتن در ارتفاع های بالاتر از ۳۰ متر در فضای باز، با محدودیت های اجرایی مواجه بود. انتخاب فلز نه تنها پاسخ گوی نیازهای فنی بود، بلکه به نوعی الهام گرفته از تکنیک های سنتی کشتی سازی در بیلبائو نیز بود؛ شهری که گذشته اش به شدت با صنعت کشتی سازی گره خورده است.
سازه موزه گوگنهایم
سازه موزه گوگنهایم حاصل تحلیل های دقیق و پیچیده مهندسی است که منجر به انتخاب یک شبکه سازه ای مربعی شکل از تیرها با فواصل سه متری شد. این شبکه متراکم، توانست به خوبی با فرم های پیچیده و منحنی پوسته ساختمان هماهنگ شود و پایداری مورد نیاز را تامین کند. یکی از مزیت های کلیدی این راهکار، نزدیکی کارگاه ساخت تیرها به محل پروژه بود که اجرای دقیق و سریع سازه را امکان پذیر ساخت.
در طراحی این سازه منحصربه فرد، هر یک از اعضای فلزی شبکه از نظر شکل و اندازه با یکدیگر متفاوت هستند. عناصر عمودی از تیرآهن های با مقطع I شکل، اعضای افقی از مقاطع مربعی توخالی، و اعضای قطری از مقاطع دایره ای توخالی ساخته شده اند. این ترکیب متنوع، سازگاری کامل با فرم آزاد و سیال موزه را تضمین می کند.
در ابتدا قرار بود این اعضا با جوش به هم متصل شوند، اما با توجه به دقت بالای برش های کامپیوتری و کاهش احتمال خطا در محل سوراخ های اتصال، در نهایت تصمیم بر آن شد که از پیچ ها برای اتصال استفاده شود. این تصمیم نه تنها سرعت نصب را افزایش داد، بلکه امکان تنظیم دقیق تر در محل اجرا را نیز فراهم کرد.
سازه موزه گوگنهایم نمونه ای برجسته از تلفیق هنر معماری با دقت مهندسی است که توانسته به شکلی هماهنگ، فرم های پیچیده معماری را در قالب یک سیستم سازه ای منطقی و اجرایی، تحقق ببخشد.
ویژگی سازه
برخلاف بسیاری از سازه های معمول که تنها در موارد ضروری از بادبند استفاده می کنند، در سازه موزه گوگنهایم هر قاب مربعی به طور مستقل دارای یک عضو قطری است. این طراحی موجب افزایش مقاومت کلی سازه در برابر نیروهای خمشی و پیچشی شده و پایداری بیشتری را فراهم می کند. اگرچه طول اعضای فلزی در هر قاب ممکن است متفاوت باشد، اما نحوه چیدمان آن ها در تمامی قاب ها یکسان و منظم است. این ساختار تکرارشونده، ضمن حفظ انسجام سازه، امکان هماهنگی دقیق با فرم های منحنی و پیچیده معماری را نیز فراهم کرده است.