این پاورپوینت درباره گاوهای بومی ایران و نژادهای شیری جهان است و به بررسی نژادهای سرابی، گلپایگانی، سیستانی و ویژگی های شیردهی و تولید گوشت آنها می‌پردازد.
سرابی (Saraby)
این نژاد به‌نظر می‌رسد که نتیجه ترکیب گاوهای بومی ایران با گاوهایی است که از منطقه شوروی سابق به حوالی سراب وارد شده‌اند و به همین دلیل به نام سرابی شناخته شده است. رنگ این گاوها معمولاً زرد طلایی یا قهوه‌ای سوخته است و اندامی کوچک و متناسب دارند. در سال‌های اخیر، پرورش آنها به صورت گله‌های نیمه‌صنعتی رواج یافته است.
گاو سرابی یکی از نژادهای شیری بومی شهرستان سراب در آذربایجان شرقی است. رنگ بدن این گاوها از زرد آهویی تا قهوه‌ای تیره متغیر است و شاخ‌های کوتاه و سیاه رنگی دارند. به دلیل زیستگاه کوهستانی، این نژاد به‌عنوان گاو کوهستانی شناخته می‌شود. میزان متوسط تولید شیر این گاوها در هر دوره بین ۷۰۰ تا ۱۹۰۰ لیتر است و به‌طور روزانه بین ۱.۶ تا ۴.۹ لیتر شیر می‌دهند. درصد چربی شیر آنها معمولاً در بازه ۳.۴ تا ۹.۴ درصد قرار دارد و طول دوره شیردهی آنها معمولاً بین ۱۳۰ تا ۲۶۰ روز است.
گلپایگانی (Golpaygany)
گاوهای گلپایگان اصالتاً از شهرستان گلپایگان در استان اصفهان سرچشمه گرفته‌اند، اما به تدریج در شهرها و استان‌های اطراف مانند چهارمحال و بختیاری، لرستان، یزد و کرمان نیز پراکنده شده‌اند. این نژاد از لحاظ رنگ بدن تنوع زیادی دارد و ممکن است شامل رنگ‌های سیاه، بور، قرمز و حتی نمونه‌های ابلق باشد. در سال‌های اخیر، این گاوها بیشتر به شکل گله‌های نیمه‌صنعتی پرورش داده شده‌اند که تمرکز اصلی آنها روی تولید شیر است. رنگ‌های مشاهده شده در این نژاد می‌تواند خاکستری، زرد، قهوه‌ای، قرمز بور و یا سیاه باشد که نشان‌دهنده تنوع ژنتیکی در این جمعیت است. علاوه بر این، دوره شیردهی این گاوها نسبتاً کوتاه است و همین امر از ویژگی‌های بارز آنها محسوب می‌شود.
سیستانی (Sistany)
گاوهای این نژاد ریشه در منطقه دریاچه هامون واقع در استان سیستان و بلوچستان دارند. رنگ غالب این گاوها سیاه یا سفید است، اما در میان آنها نمونه‌هایی با رنگ‌های زرد خرمایی، طوسی و قهوه‌ای روشن نیز دیده می‌شود. رنگ بدن این گاوها معمولاً قرمز، خرمایی یا ابلق بوده و آنها دارای قدی بلند و اندامی قوی هستند که همواره حالتی سرحال و آمادگی ویژه را نشان می‌دهند. یکی از شاخص‌ترین خصوصیات این نژاد، وجود کوهان در مقایسه با گاوهای سایر استان‌های مجاور است که باعث تمایز آنها شده است. این نژاد از استعداد و آمادگی خاصی برای انجام فعالیت‌های کشاورزی برخوردار است.
از لحاظ ویژگی‌های ظاهری، این گاوها دارای قدی نسبتاً بلند، کمر و پشت قوسی شکل، سری کوچک با پیشانی پهن و برجسته، چشمانی کوچک و پوست نرم هستند. کوهان برجسته، غبغب پهن و آویزان، پوزه‌ای بلند و مرطوب و گوش‌هایی کوچک و نیمه‌افتاده نیز از دیگر خصوصیات بارز این نژاد به شمار می‌روند. این نژاد، تنها نژاد گوشتی ایران محسوب می‌شود.
در کنار این نژاد، می‌توان به نژادهای بومی دیگر مانند تالشی، دشتیاری و نجدی نیز اشاره کرد که هر یک ویژگی‌های منحصربه‌فرد خود را دارند.
بر اساس آمار سال ۲۰۰۱، در ایران حدود ۵۵۰۰۰۰۰ راس گاو بومی از این نژادها وجود دارد که در مجموع ۱۳۴ هزار تن گوشت قرمز و ۱,۴۶۸,۰۰۰ تن شیر تولید می‌کنند. این میزان معادل ۱۸.۳۱ درصد از تولید گوشت و ۲۹.۵۲ درصد از تولید شیر کشور است که نشان‌دهنده سهم قابل توجه گاوهای بومی ایران در تامین مواد غذایی حیوانی می‌باشد.