باطری خودرو یکی از اصلی ترین اجزای سیستم برق رسانی اتومبیل است که نقش مهمی در تامین انرژی مورد نیاز برای استارت، روشنایی و تجهیزات الکترونیکی خودرو ایفا می کند. این پاورپوینت به بررسی ساختار، اجزا و عملکرد باطری خودرو می پردازد.
باطری
باطری دارای سه وظیفه است:
- استارت زدن موتور، انرژی الکتریکی.
- تامین برق برای زمانی که الکتریسیته لازم از قدرت تولیدی آلترناتور بیشتر باشد.
- ثابت نگه داشتن ولتاژ برق خودرو.
در واقع باطری انرژی شیمیایی را به انرژی الکتریکی تبدیل می کند.
ساختمان باطری
قطب های باطری
- الف) قطب مثبت: توسط یک کابل به ضخامت ۱۴ الی ۱۹ میلی متر به اتوماتیک استارت متصل است.
- ب) قطب منفی: این قطب توسط یک کابل به ضخامت ۷ الی ۹ میلی متر به اطاق ماشین متصل است.
طرز تشخیص قطبین باطری
- قطب مثبت از قطب منفی ضخیم تر است. قطب مثبت با علامت مثبت یا واشر قرمز رنگ و قطب منفی با واشر مشکی یا آبی رنگ مشخص می شود.
- با یک تکه سیم که یک سر آن را به یک قطب و سر دیگر آن را داخل خانه دوم قرار می دهیم، اگر حباب تشکیل شد آن قطب منفی است و قطب دیگر مثبت است.
- به وسیله ولت متر.
جعبه باطری
هر باطری ۱۲ ولت دارای ۶ خانه می باشد که این خانه ها یک جعبه را تشکیل می دهند.
باطری های سفید از پلاستیک و باطری های سیاه از نوعی قیر درست می شوند. باطری های سیاه معمولاً قابل تعمیر می باشند.
درپوش باطری
روی هر خانه باطری یک درپوش قرار دارد و درپوش ها دارای یک عدد منفذ جهت خروج گاز می باشند.
مشخصات باطری
- ظرفیت باطری
- ولتاژ باطری
- صفحات باطری
ظرفیت باطری
واحد ظرفیت باطری آمپر ساعت می باشد.
برای مثال: یک باطری ۶۰ آمپر ساعت یک لامپ یک آمپری را ۶۰ ساعت و یا یک لامپ ۶۰ آمپری را یک ساعت روشن نگه می دارد.
عوامل موثر در ظرفیت باطری
- هر چه تعداد صفحات بیشتر باشد ظرفیت باطری بیشتر است.
- هر چه ابعاد صفحات بزرگ تر باشد ظرفیت باطری بیشتر است.
محتویات داخل باطری
صفحات باطری
- صفحه مثبت
- صفحه منفی
- صفحه عایق
تعداد صفحات باطری
همیشه تعداد صفحات منفی یکی بیشتر از صفحات مثبت است.
تعداد صفحات عایق برابر با مجموع صفحات مثبت و منفی منهای یک است.
مثال: یک باطری یازده پلیت دارای شش صفحه منفی و پنج صفحه مثبت و ده صفحه عایق می باشد.
ارتباط بین صفحات
صفحات باطری به صورت موازی با یکدیگر متصل شده اند و خانه های باطری به صورت سری به هم مرتبط هستند.
هر خانه توسط یک کانکتور (اتصال دهنده) به هم متصل است که جنس آن از سرب می باشد.
الکترولیت
داخل باطری مایعی به نام الکترولیت وجود دارد که هادی درجه ۲ می باشد. جنس آن از آب مقطر و اسید سولفوریک است:
H2O + H2SO4
طرز تهیه الکترولیت
یک ظرف پلاستیکی انتخاب کرده و ابتدا سه پیمانه آب مقطر داخل آن می ریزیم، سپس یک پیمانه اسید به آرامی و از روی همزن اضافه کرده و با همزن هم می زنیم. پس از نیم ساعت سرد شدن، غلظت آن را با اسیدسنج اندازه می گیریم که باید 1.285 باشد.
درصد مخلوط آب مقطر و اسید
- روش پیمانه ای: ۳ آب، ۱ اسید
- روش وزنی: ۲۷٪ اسید، ۷۳٪ آب
- روش حجمی: ۳۷٪ اسید، ۶۳٪ آب
دشارژ باطری
هنگامی که از باطری انرژی الکتریکی مصرف می کنیم، اصطلاحاً دشارژ یا خالی شدن گفته می شود و دو عمل زیر انجام می شود:
- اسید تجزیه شده و تبدیل به آب می شود.
- سولفات سرب تشکیل می شود.
واکنش های دشارژ باطری سرب اسیدی
H2SO4 → 4H+ + 2SO4^2− PbO2 + SO4^2− + 4H+ + 2e− → PbSO4 + 2H2O Pb + SO4^2− → PbSO4 + 2e−
شارژ باطری
- سولفات سرب از بین رفته و صفحات مثبت و منفی تمیز می شوند.
- آب از بین رفته و اسید تولید می شود.
واکنش های شارژ باطری
2PbSO4 + 2H2O → Pb + PbO2 + 2H2SO4
طریقه اتصال باطری ها
در حالت موازی، مثبت باطری ها به هم و منفی ها به هم وصل می شوند که باعث افزایش ظرفیت می شود.
در حالت سری، ولتاژ افزایش می یابد؛ مانند کامیون ها که نیاز به ولتاژ زیاد دارند.
اسیدسنج (هیدرومتر)
وسیله ای است برای سنجش غلظت اسید با سه قسمت:
- لاستیک گلابی شکل
- مخزن شیشه ای
- کپسول
مورد استفاده برای کنترل شارژ باطری:
- مرز بین سفید و سبز → شارژ کامل
- منطقه سفید → نیمه شارژ
- منطقه قرمز → کاملاً دشارژ
ولت متر مخصوص باطری
برای بررسی سالم یا خراب بودن باطری به کار می رود.
عوامل موثر در تخلیه خودبخودی
- دمای گرم تر → تخلیه بیشتر
- باطری نوتر → تخلیه بیشتر
نگهداری طولانی مدت باطری
- آب باطری را خالی کرده و چند بار با آب شست و شو دهیم.
- باطری را خشک کرده و در جای خشک قرار دهیم.
- برای استفاده مجدد، آب اسید ریخته و حدود ۴۰ ساعت با آمپر کم (۱.۵ آمپر) شارژ کنیم.
سولفاته کردن قطب های باطری
قرار گرفتن صفحات خارج از آب باطری باعث سولفاته شدن قطب ها می شود. برای رفع آن:
- تمیز کردن با آب جوش و برس سیمی
- آغشته کردن قطب ها با گریس
طریقه باز و بسته کردن باطری
- برای باز کردن: ابتدا قطب منفی و سپس قطب مثبت
- برای بستن: ابتدا قطب مثبت و سپس قطب منفی
اتصالات قطب ها
قطب مثبت با یک کابل به پیچ بالایی اتوماتیک استارت وصل شده و از آن جا به قطعات نیازمند برق متصل می شود.
قطب منفی به سه قسمت وصل می شود:
- اطاق خودرو
- شاسی خودرو
- موتور خودرو